لقب امیرالمومنین برای امام علی علیه السلام
امیرالمؤمنین به معناى لغوى آن؛ یعنى امیر و فرمانده و رهبر مسلمانان.(۱)
مطابق همین معناى لغوى به پیامبر اسلام (ص) مىتوان امیرمؤمنان؛ یعنى رهبر و فرمانده مسلمانان اطلاق نمود. به خلفاى راشدین و خلفاى اموى و عباسى و یا همه کسانى که توسط شورا و اصحاب اهل حل و عقد انتخاب شدهاند، اطلاق مىگردد.(۲)
بر همین اساس است که خلفاى اسلامى خود را امیرمؤمنان مىخواندند. اما در واقع این لقب تنها اختصاص به حضرت علی دارد. در روایات عنوان امیرالمؤمنین از القاب خاص على(ع) شمرده شده است،(۳). در برخى از روایات بیان شده که حتى در زمان خود پیامبر نیز توسط آن حضرت ، از على(ع) به امیرمؤمنان یاد شده است. (۴)
شخصى از امام صادق(ع) پرسید: آیا روا است که به امام زمان(ع) به عنوان “”سلام بر تو، اى امیرمؤمنان”” سلام یاد کرد؟ امام فرمود: نه، زیرا خداوند تنها على را به این لقب نامیده است. نه قبل او کسى به این لقب نامیده شده و نه پس از او. آن شخص پرسید: پس چگونه بر قائم آل محمد (ص) مىبایست سلام کرد؟ فرمود: مىگویید: السلام علیک یا بقیه الله””.(۵)
پیامبر(ص) فرمود: “”اگر مردم مىدانستند در چه زمانى على به این لقب ملقب گردید، هرگز منکر فضایل او نمىشدند، زیرا على در زمانى که آدم بین روح و جسد بود، ملقب به این لقب شد؛ زمانى که خداوند فرمود: آیا من پروردگار شما نبودم؟ گفتند: بلى. فرمود: من پروردگار شمایم و محمد پیامبر شما است و على امیر شما است””.(۶)
۱-دایرهالمعارف تشیع، ج۲، ص ۵۲۲
۲-همان، ص ۵۲۲ – ۵۲۳
۳-معارف و معاریف، ج۲، ص ۴۴۸؛ دایرهالمعارف تشیع، ج۲، ص ۵۲۲
۴- بحارالانوار، ج۳۵، ص ۳۷، ارشاد مفید، ص ۴۲
۵-کافى، ج۱، ص ۴۱۱؛ بحارالانوار، ج۲۴، ص ۲۱۱؛ مظهر ولایت، ص ۴۱
۶-ینابیع الموده، ۲، ص ۶۳؛ بحارالانوار، ج۹،ص ۲۵۶؛ مظهر ولایت، ص ۴۰
مطابق همین معناى لغوى به پیامبر اسلام (ص) مىتوان امیرمؤمنان؛ یعنى رهبر و فرمانده مسلمانان اطلاق نمود. به خلفاى راشدین و خلفاى اموى و عباسى و یا همه کسانى که توسط شورا و اصحاب اهل حل و عقد انتخاب شدهاند، اطلاق مىگردد.(۲)
بر همین اساس است که خلفاى اسلامى خود را امیرمؤمنان مىخواندند. اما در واقع این لقب تنها اختصاص به حضرت علی دارد. در روایات عنوان امیرالمؤمنین از القاب خاص على(ع) شمرده شده است،(۳). در برخى از روایات بیان شده که حتى در زمان خود پیامبر نیز توسط آن حضرت ، از على(ع) به امیرمؤمنان یاد شده است. (۴)
شخصى از امام صادق(ع) پرسید: آیا روا است که به امام زمان(ع) به عنوان “”سلام بر تو، اى امیرمؤمنان”” سلام یاد کرد؟ امام فرمود: نه، زیرا خداوند تنها على را به این لقب نامیده است. نه قبل او کسى به این لقب نامیده شده و نه پس از او. آن شخص پرسید: پس چگونه بر قائم آل محمد (ص) مىبایست سلام کرد؟ فرمود: مىگویید: السلام علیک یا بقیه الله””.(۵)
پیامبر(ص) فرمود: “”اگر مردم مىدانستند در چه زمانى على به این لقب ملقب گردید، هرگز منکر فضایل او نمىشدند، زیرا على در زمانى که آدم بین روح و جسد بود، ملقب به این لقب شد؛ زمانى که خداوند فرمود: آیا من پروردگار شما نبودم؟ گفتند: بلى. فرمود: من پروردگار شمایم و محمد پیامبر شما است و على امیر شما است””.(۶)
۱-دایرهالمعارف تشیع، ج۲، ص ۵۲۲
۲-همان، ص ۵۲۲ – ۵۲۳
۳-معارف و معاریف، ج۲، ص ۴۴۸؛ دایرهالمعارف تشیع، ج۲، ص ۵۲۲
۴- بحارالانوار، ج۳۵، ص ۳۷، ارشاد مفید، ص ۴۲
۵-کافى، ج۱، ص ۴۱۱؛ بحارالانوار، ج۲۴، ص ۲۱۱؛ مظهر ولایت، ص ۴۱
۶-ینابیع الموده، ۲، ص ۶۳؛ بحارالانوار، ج۹،ص ۲۵۶؛ مظهر ولایت، ص ۴۰
