یک فضانورد چگونه باید در فضا قبله را تعیین کند و وضو گرفته و نماز بخواند و نماز او کامل است یا شکسته؟
یک فضانورد چگونه باید در فضا قبله را تعیین کند و وضو گرفته و نماز بخواند و نماز او کامل است یا شکسته؟
یک فضانورد چگونه باید در فضا قبله را تعیین کند و وضو گرفته و نماز بخواند و نماز او کامل است یا شکسته؟
یک فضانورد چگونه باید در فضا قبله را تعیین کند و وضو گرفته و نماز بخواند و نماز او کامل است یا شکسته؟
پرسش
می‌خواستم بدانم دوست من که در حال گذراندن دوره آموزش فضانوردی است، در فضا چگونه باید قبله را تعیین کند و وضو گرفته و نماز بخواند؟ ضمناً نماز او کامل است یا شکسته؟
پاسخ اجمالی
نمازهای واجب، در هیچ حالت و شرایطی از انسان ساقط نمی شود و بر هر مسلمانی که به سن تکلیف رسیده است، واجب است در هر حالتی که ممکن است نماز خو د را به جا آورد.
انسانی که در فضا و یا در سفینهی فضایی است اگر می تواند با وسایل و امکاناتی در مکانی استقرار پیدا کند باید نماز خود را در حالت استقرار بخواند و اگر نمی تواند، به هر شکل که امکان دارد، ولو با اشاره، باید نماز خود را بخواند.
کسانی که در فضا هستند اگر در جهت کره ی زمین بایستند رو به قبله ایستاده اند ولی اگر نتوانستند جهت کره ی زمین را تشخیص بدهند باید به چهار جهت نماز بخوانند(در صورت امکان) و در غیر این صورت، به هر چند جهت که بخوانند کافی است.[۱]
نسبت به زمان نمازها لازم است، در هر بیست و چهار ساعت هر یک از نمازهاى پنچ‌گانه را یک مرتبه با ترتیب شرعى آن انجام دهند و بهتر است فاصلۀ متعارف زمانى بین اوقات نمازها در زمین را رعایت کنند.[۲]
اما درباره ی وضو، اگر می تواند و امکان دارد باید وضو بگیرد و اگر امکان ندارد باید تیمم کند و اگر تیمم هم امکان ندارد، باید بنابر احتیاط، بدون وضو و تیمم نمازش را بخواند و بعداً قضای نمازهایی را که بدون وضو و تیمم خوانده است به جا آورد.[۳]
اما از نظر قصر و اتمام (شکسته و یا تمام بودن نماز)، اگر فضانوردی می داند که ده روز یا بیشتر در یک محل از فضا اقامت خواهد داشت نمازش در آنجا تمام است، در غیر این صورت باید نمازش را شکسته بخواند، اما اگر «فضا نوردی» شغل او باشد در صورتی که بعد از سفر اول، ده روز یا بیشتر در وطن خود یا غیر وطن خود نمانده باشد در سفر دوم نمازش تمام است، اما اگر ده روز در وطن خود یا غیر وطن خود بماند و مجدداً به فضا برود، نمازش شکسته خواهد بود.[۴]
انسانی که در فضا و یا در سفینهی فضایی است اگر می تواند با وسایل و امکاناتی در مکانی استقرار پیدا کند باید نماز خود را در حالت استقرار بخواند و اگر نمی تواند، به هر شکل که امکان دارد، ولو با اشاره، باید نماز خود را بخواند.
کسانی که در فضا هستند اگر در جهت کره ی زمین بایستند رو به قبله ایستاده اند ولی اگر نتوانستند جهت کره ی زمین را تشخیص بدهند باید به چهار جهت نماز بخوانند(در صورت امکان) و در غیر این صورت، به هر چند جهت که بخوانند کافی است.[۱]
نسبت به زمان نمازها لازم است، در هر بیست و چهار ساعت هر یک از نمازهاى پنچ‌گانه را یک مرتبه با ترتیب شرعى آن انجام دهند و بهتر است فاصلۀ متعارف زمانى بین اوقات نمازها در زمین را رعایت کنند.[۲]
اما درباره ی وضو، اگر می تواند و امکان دارد باید وضو بگیرد و اگر امکان ندارد باید تیمم کند و اگر تیمم هم امکان ندارد، باید بنابر احتیاط، بدون وضو و تیمم نمازش را بخواند و بعداً قضای نمازهایی را که بدون وضو و تیمم خوانده است به جا آورد.[۳]
اما از نظر قصر و اتمام (شکسته و یا تمام بودن نماز)، اگر فضانوردی می داند که ده روز یا بیشتر در یک محل از فضا اقامت خواهد داشت نمازش در آنجا تمام است، در غیر این صورت باید نمازش را شکسته بخواند، اما اگر «فضا نوردی» شغل او باشد در صورتی که بعد از سفر اول، ده روز یا بیشتر در وطن خود یا غیر وطن خود نمانده باشد در سفر دوم نمازش تمام است، اما اگر ده روز در وطن خود یا غیر وطن خود بماند و مجدداً به فضا برود، نمازش شکسته خواهد بود.[۴]
[۱] . با استفاده از استفتائات امام خمینی(ره)، سؤال های ۲۸ و ۲۹؛ توضیح المسائل مراجع، ج ۱، ص ۴۳۴، مسئله ی ۷۸۴.
[۲]. منتظرى، حسین على، استفتائات ج ۳، ص ۶۶، قم، چاپ اول، بی تا؛ ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، ج۱، ص ۹۱، محقق و مصحح: علیان‌نژادی، ابوالقاسم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، قم، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.
[۳] . امام خمینی، توضیح المسائل، ج ۱، ص ۳۸۱، مسئلهی ۶۸۶؛ همان، سؤال ۳۳۹.
[۴] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ۱، ص ۷۰۵، م ۱۳۱۲، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
